“RÜZGÂR GÜLÜ (Aydın/Nazilli)

“RÜZGÂR GÜLÜ (Aydın/Nazilli) Derleyen: Seher ÇATIK Derleme tari hi: 23.04.2007 Derleme yeri: Aydın/Nazilli Kaynak kişi: Kadriye EBCİM Oyunun mekânı: Sokak- mahalle. Oyuncak: Rüzgâr gülü Oyuncağın hazırlanışı: Oyuncağın yapımında kullanılan malzemeler şunlardır: 1 tane kesilmiş karton, iğne ya da çivi, yapıştırıcı, karga (sopa) ve metre. Oyuncağın yapılış aşamaları ise şöyledir: 1. 35 cm.lik kartonu tam ortadan düzgün bir şekilde delmek için öncelikle metre yardımıyla eşitlemesi yapılır. Çapraz şekilde tutulan kartonun ortasını hizalanır. (F:139) 2. Hizalama işlemi bittikten ve kartonun ortası ayarlandıktan sonra bu çizilen çizgilerden yararlanarak karton, ortadaki deliğe kadar kesilir (F:140) ve ortaya sekiz tane köşe çıkar. 3. Kartonun ortası iğne ya da çivi yardımıyla delinir. (F:141) Ortasını deldikten sonra ortaya çıkan sekiz köşe de çivi ya da iğne yardımıyla delinir. 8 köşe birinin sağı birinin solu olacak şekilde delinir. (F:142) 4. Delme işlemini de yaptıktan sonra ortadaki deliğe çivi geçirilir. Ortaya çivi geçirdikten sonra delinen köşelere de çivi geçirilir. (F:143) 5. Biraraya toparlanan köşelerin birleşmesi için yapışkan kullanılır ve böylece köşeler sağlam bir şekilde birleştirilmiş olur. (F:144) 6. Ortaya çıkan rüzgâr gülü sopayla sabitlenir. (F:145) “Karga” adı verilen sopaya rüzgar gülü çivi ile monte edilir ve oyuncak tamamlanmış olur. Oyuncağın malzemesi: Karton. Oyuncuların cinsiyeti: Kız ve erkek lerin beraber oynadıkları bir oyundur. Rüzgâr gülü oyunu için öncelikle grupları belirlemek gereklidir. Bunun için şu tekerleme söylenir: (F:146) “Ooo piti piti, karamela sepeti Terazi lastik jimnastik Biz size geldik bitlendik Hamama gittik temizlendik” Daha sonra ortaya çıkan iki grup bir başlangıç, bir de bitiş sınırı belirler ve aynı grupta olanlar ard arda sıralanırlar. (F:147) İlk sıradaki oyuncular, “Başla!” komutuyla oyuna başlar. (F:148) Oyunda önemli olan, hızlı koşmak değildir. Koşar adımlarla ilerleyerek rüzgâr gülünü çevirmeye çalışmaktır. Belirlenen bitiş noktasını dönen oyuncu, kendi grubundaki ikinci oyuncuya rüzgâr gülünü devreder. (F:149) Hangi grubun oyuncuları daha önce bitirirse, oyunu kazanmış olur.” “PATLANGAÇ (Aydın/Bozdoğan-Yazıkent kasabası) Derleyen: Mehmet KÖSEMEK Derleme tari hi: 22.04.2007 Derleme yeri: Aydın/Bozdoğan-Yazıkent kasabası Kaynak kişi: İsmail YILDIRIM Oyunun mekânı: Herhangi bir yer. Kaynak kişinin oyunu kimlerden öğrendiği : Babasından. Oyuncak: Patlangaç. Oyuncağın malzemesi: Miniva ağacı. Oyuncağın hazırlanışı: Miniva ağacından uygun bir dal kesilir ve kısaltılır. (F:176 ve F:177) Ardından testere ile miniva ağacının dalı patlangaç için uygun bir boya getirilir. (F:178) Miniva ağacının ortası kendiliğinden delik olduğu için bir çubuk veya tel gibi aletlerle temizlenir ve delik genişletilir. (F:179) Oyuncağın ikinci parçası olan itecek çubuğunu yapmak için sert olan bir ağaçtan (erik, nar, vb.) dal kesilir. (F:180) Kesilen dalın boyu, oyuncağın bitirilen kısmının boyuna göre ayarlanır ve kenarları düzeltilir. (F:181) Ardından, kısaltılan dalın el tutulacak yeri ve delikten içeri girecek kısmı ayarlanır ve kaygan olması için itecek çubuğunun kabuğu soyulur. (F:182) Böylelikle oyuncak (patlangaç) hazırlanmış olur. (F:183 ve F:184) Oyuncuların cinsiyeti: Erkek . Patlangaç oyunu için belirli bir sayıda oyuncu yoktur. Oyunun tek şartı, herkesin kendine ait patlangacının olması zorunluluğudur. Patlangaç oyunu, bir savaş oyunudur. Böyle olmasının nedeni, çıtlı ağacı meyvesinin mermi yerine geçmesidir. Oyuncağın ilk hazırlanan parçasının içine çıtlı ağacının meyveleri konur ve kayganlaştırılmış itecek çubuğuyla oyuncu artık diğerlerini vuracak hale gelir. Oyunda amaç, patlangaç yardımıyla tüm oyunculara isabetli atışlar yapmak ve üstünlüğü sağlamaktır.” “TOPAÇ ÇIKARMA (Aydın) Derleyen: Melih EFEÇINAR Derleme tari hi: 2007 Derleme yeri: Ankara Kaynak kişi: Fikri EFEÇINAR Oyunun mekânı: Buzun üstü. Kaynak kişinin oyunu kimlerden öğrendiği : Arkadaşlarından. Oyuncak: Topaç Oyuncağın malzemesi: Meşe ağacı. Oyuncağın hazırlanışı: Meşe ağacından topaç meydana getirildikten sonra, üst tepe noktasından aşağı doğru genişleyecek şekilde renkli kalem ucuyla daireler çizilir. Böylelikle oyuncak süslenmiş olur. Oyuncuların cinsiyeti: Erkek . Topaç çıkarma oyunu, topacı en uzun süre döndürme becerisi esasına dayanır. Kış mevsiminde erkek çocukların buz üzerine 2 metrelik bir daire çizerek başlattıkla rı bu oyun için öncelikle topaca ip dolandırılıp, ipin sonundaki halka, parmağa geçirilir. Ardından topaç, “düz” veya “tepeden çakma” diye adlandırılan iki şekilde buzun üzerine fırlatılır. İp topaca sarıldıktan sonra elin, hızla ileriye doğru itilip geri çekilmesiyle kazandırılan ivme sonucunda topaç, mümkün olduğunca uzun süre çevrilmeye çalışılır. Oyunda dikka t edilmesi gereken nokta, dışarıdan fırlatılan topaçla içerdeki topaçları vurmak ve daire dışına çıkarmaktır. Bunu başaran kişi, çıkardığı topacı kendine alır. Bunun yanı sıra oyuncu, içerde bulunan topacı dışarıya çıkarırken, kendi topacını da dairenin dışına çıkarmalıdır. Eğer bunu başaramazsa, vurarak dışarı çıkardığı topaç, dairenin içine geri konur. Oyunun işte bu özelliğinden ötürü, topacı en uzun süre buzun üstünde tutabilmek, başarılı olmak adına gerçekleştirilmesi gereken en önemli kuraldır.” Kaynak: OĞUZ, M.Öcal- ERSOY, Petek.(2007), Türkiye’de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Çocuk Oyunları (Genişletilmiş 2. Baskı) Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını.

http://www.onceokuloncesi.com/imageh...f2929a4965.jpg

04-23-2011 #4

mavibulut

ÜYE

Üyelik tarihi: Dec 2009

Üye No: 27239

Mesajlar: 1.647

Konular: 99

REP Puanı : 10

Alınan Beğeniler:30

Beğendiklerim:3

Ettiği Teşekkür:447

Aldığı Teşekkür:651

DOĞUANADOLU YÖRESİ ÇOCUK OYUNLARI ________________________________________ Malatya: Yağmur yağıyor, topal karga: Bu oyunumuz için en az 5 kişiyle oynanır. İlk önce ebe seçimi yapılır ve ebe seçildikten sonra ortaya bir daire çizilir. Ebe olan arkadaşımız sadece bu dairenin içinde iki ayakla basabilir. Dairenin dışına çıktığı zaman tek ayak üzerinde diğer arkadaşlarını yakalamaya çalışır. Doğu Anadolu Bölgesine ait bazı yerel oyun örnekleri; Değirmen Oyunu :drama:::: DEĞİRMENCİ : Bir değirmende çalışan işçi ile değirmene buğday getiren köylüler arasında gelişen komik olaylar ve muziplikler dile getirilir. Oyunda canlandırılan değirmenci tipi, gelen müşterilere ve hayvanlarına son derece ilginç muziplikler yapar. Onlarla şakalaşmaya çalışır. Değirmencinin bu tutumu karşısında şaşıra kalan müşteriler de oyuna akıcılık kazandırmak için komik hareketlerde ve İfadelerde bulununlar. Ayrıca eşek ve katır gibi hayvanların kılığına giren oyuncular da komik hareketlerle izleyenleri keyiflendirirler. Oyun değirmenci, köylüler ve köylülerin hayvanları arasında gelişen olayları anlatarak devam eder.(bingöl) Deli Kız Oyunu Çoban Vardım Ana Oyunu CÜCE OYUNU Bir genç kızın başına kalbur konularak elleri başının üstünde birleştirilir. Entarisi yukarıya toplanarak ellerini ve başını kapatacak biçimde bağlanır. Göğüs altından itibaren karın + kısmı açık bırakılarak bel seviyesinde bir etek giydirilir. Kalçalarına uzun bir değnek bağlanır. İki yanda iki kol görevi yapan bu değneğe gömlek giydirilir. Göbeği burun olacak şekilde kızın karnına bir insan yüzü çizilir. Kız, bu kıyafetiyle ortaya gelir. Diğer kadınlar teneke çalarak türkü söylerler. Genç kız, hareketli türkünün ritmine uyarak oynamaya başlar. Böylece güler, eğlenirler. Bostan Oyunu Dam Üstü Örtmek Oyunu Oyuncular: İş arayan adamlar: İki kişi. Biri topaldır. Muhtar Eşek: Elleri ve ayakları üstünde yürüyen eşek rolünü canlandıran kişi. İş arayan adamlar eşekle birlikte odaya girerler. Muhtarı sorarlar. Odadakilerden biri, muhtar olarak gösterilir. Adamlar, muhtardan iş isterler. Aralarında şu konuşma geçer: MUHTAR - Ne iş görürsünüz? ADAMLAR - Her işi görürük. MUHTAR - Çobannıh yapar mısız? ADAMLAR - Ondan başka her iş görürük. MUHTAR - (Ayağı topal olan adama) Senin ayağın topal. Bir iş göremezsen. TOPAL ADAM - (Ayağının arasında bulunan çubuğu odada bulunanlara vurarak ayağını savurur. Muhtara) ben mi topal? Ben çoh ey dam üsti örterem. MUHTAR - (Odada bulunanları gösterek) Anbura hep çamlıh. İstediyin gadar kes, işin gör. Topal adam, odadakilerden kimi gözü tutarsa onu kaldırır. Ayağına soktuğu sopayı balta olarak kullanır. Ayağa kaldırdığı kişinin ayaklarına vurur. Adam yere düşer. Yerde kollarına vurarak ağaç budama hareketleri yapar. Birkaç kişiyi böylece budadıktan sonra eşeğe yükleyerek taşır. Odanın bir kenarına topladıktan sonra dışarıya çıkar. (Ilıca - Söğütlü köyü) Bolbadik Oyunu Bolbadik (İspir - Aşağıözbağ Köyü) BOLBADİK Yağmurların yağmadığı Mayıs - Haziran aylarında on üç - on beş yaşlarındaki çocuklar bir araya gelerek bir süpürge elbise giydirip gelin gibi süslerler. Bu yapma bebeği uzun bir çubuğa bağlarlar.Çubuğu iki çocuk tutarak önde giderler.Diğer çocuklar da arkadan takip ederler. Böylece bütün evler dolaşılır. Her evin önüne geldiklerinde şunları söylerler: Bolbadigim bol ister Gaşıh gaşıh yağ ister Verenin bir güzel oğli olsun Vermeyenin topal mopal bir gızi olsun Tarlasını sel bassın Önünde durulan evin hanımı çıkar yağmur gelinine ve çocuklara su serper.Çocuklara evden yağ,bulgur,yumurta gibi yiyecekler verir.Çocuklar hep bir ağızdan bağırırlar: Tarlada çamur Tehnede hamur Ver Allah'ım ver Bir suli yağmur Evleri sırayla dolaşan çocuklar bir araya gelerek topladıkları yiyecekleri pişirip yerler,eğlenirler. (İspir - Aşağıözbağ Köyü) Bebek Oyunu Ağca Ferikler Oyunu Erzurum halk danslarından biri olan Ağca Ferikler, kadınlar tarafından oynanır. Oyuna eşlik eden türkünün sözlerine uygun taklitler yapılır. Türkü, topluca söylenir "koca karılar tarlaya nasıl giderler?", "delikanlılar tarlayı nasıl biçerler?" gibi mısralar söylendikten sonra eller bırakılır. Oyuncular münferit olarak istenen hareketin taklidini yaparlar. Oyunun türküsü şöyledir: Ağca ferikler, ince ferikler Toplanın gızlar toplanın Dizilin gızlar dizilin Ağca ferikler, ince ferikler Foca garılar tarlaya nasıl giderler? Ha bele bele, ga bele, bele giderler. Ağca ferikler, ince ferikler Toplanın gızlar toplanın Dizilin gızlar dizilin Ağca ferikler, ince ferikler Goca garılar tarladan nasıl dönerler? Ha bele bele, ha bele bele dönerler. Ağca ferikler, ince ferikler Toplanın gızlar toplanın Dizilin gızlar dizilin Ağca ferikler, ince ferikler Deligannılar tarlayı nasıl biçerler? Ha bele bele, ha bele bele biçerler. Ağca ferikler, ince ferikler Toplanın gızlar toplanın Dizilin gızlar dizilin Ağca ferikler, ince ferikler Goca garılar hamuru nasıl yoğurur? Ha bele bele, ha bele bele yoğurur. Ağca ferikler, ince ferikler Toplanın gızlar toplanın Dizilin gızlar dizilin Ağca ferikler, ince ferikler Goca garılar ekmeği nasıl açarlar? Ha bele bele, ha bele bele açarlar. Ağca ferikler, ince ferikler Toplanın gızlar toplanın Dizilin gızlar dizilin Dehlenk Oyunu DEHLENK OYUNU Oyun, çalgı eşliğinde tek kişi tarafından oynanır. Bazen iki kişinin birlikte oynadığı da görülür. Başındaki şapkasını yan tarafa çevirir. Ceketini ters giyinir. Sırtına kambur yapar. Pantolonunun paçalarından bir çorabın içine konulmuştur, diğeri açıktadır. Buna benzer akla gelebilecek her türlü gülünç kılığa girebilir. Ağzına su doldurur. Müziğin ritmine uygun hareketlerle oyununu icra ederken çeşitli mimiklerle yüzünü gülünç hale getirir. Ellerini ve kollarını arkaya, yan tarafa çevirerek çolak taklidi yapar. Ayaklarını eğerek bacaklarını birbirine geçirir. Aksak yürüyüşlerle, hoplama ve sıçramalarla eğilip kalkar. Çevresinden bir veya birkaç kişi müziğin ritmine uygun bir şekilde "amanım dehlenk, imanım su" sözleriyle tempo tutarlar. Oyuncu, ağzındaki suyu, kendisini gülerek izleyen seyircilerin üstüne püskürtür, seyirciler arasında kaçışmalar olur. Oyunun süresi seyircilerin ilgisini oranında uzatılır. (Merkez - Ortadüzü köyü) CÜCE OYUNU Bir genç kızın başına kalbur konularak elleri başının üstünde birleştirilir. Entarisi yukarıya toplanarak ellerini ve başını kapatacak biçimde bağlanır. Göğüs altından itibaren karın + kısmı açık bırakılarak bel seviyesinde bir etek giydirilir. Kalçalarına uzun bir değnek bağlanır. İki yanda iki kol görevi yapan bu değneğe gömlek giydirilir. Göbeği burun olacak şekilde kızın karnına bir insan yüzü çizilir. Kız, bu kıyafetiyle ortaya gelir. Diğer kadınlar teneke çalarak türkü söylerler. Genç kız, hareketli türkünün ritmine uyarak oynamaya başlar. Böylece güler, eğlenirler. CÜCE OYUNU Bir genç kızın başına kalbur konularak elleri başının üstünde birleştirilir. Entarisi yukarıya toplanarak ellerini ve başını kapatacak biçimde bağlanır. Göğüs altından itibaren karın + kısmı açık bırakılarak bel seviyesinde bir etek giydirilir. Kalçalarına uzun bir değnek bağlanır. İki yanda iki kol görevi yapan bu değneğe gömlek giydirilir. Göbeği burun olacak şekilde kızın karnına bir insan yüzü çizilir. Kız, bu kıyafetiyle ortaya gelir. Diğer kadınlar teneke çalarak türkü söylerler. Genç kız, hareketli türkünün ritmine uyarak oynamaya başlar. Böylece güler, eğlenirler. ÇOCUK DÜŞÜRME OYUNU Oyun, tek kişi tarafından çalgı eşliğinde oynanır. Kadın, hamiledir. Hamile görünümü kazanmak için karnına bez doldurmuştur. Ortaya gelir. Müzik ve hareketli herhangi bir türkü eşliğinde oynamaya başlar. Karnındaki bezler düşüncele kadar oynar.